Συνέντευξη στη Μαρία-Αναστασία (Μαριτάζια) Κατσιμίγκου, συντάκτρια του e-charity magazine, Νοέμβριος 2013

Μπορεί κάποιες σελίδες βιβλίων που αγαπήσαμε ή τώρα τα πρωτογνωρίζουμε, να είναι ηλεκτρονικές; Πώς μπορούν να εκδίδονται με μηδέν κόστος βιβλία; Τι δυνατότητες μας παρέχει το ίντερνετ τελικά πέρα από την διασκέδαση και την ψυχαγωγία; Πως γίνεται στην Ελλάδα που συνηθίσαμε το χαρτί ως ύλη μετάδοσης της πληροφορίας να αντικαταστήσουμε τις συνηθισμένες εκδόσεις του έντυπου και να περάσουμε στον ηλεκτρονικό εκδοτικό οίκο; Τι σημαίνει «Ελεύθερο Λογισμικό», πώς μπορεί ένας συγγραφέας να χαίρεται με την έκδοση μιας e-book μορφής του βιβλίου του και πως «αμείβεται» ψυχικά από τις ηλεκτρονικές εκδόσεις; Αυτές κι άλλες τόσες απορίες μας, μαζί με την πλήρη παρουσίαση των «ονείρων» του, μας εμπιστεύτηκε σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη, ο εμπνευστής μιας ακόμη ελληνικής καινοτομίας, όπως αποτελούν πλέον στον εθνικό εκδοτικό χώρο, οι Εκδόσεις «Σαΐτα».  Ο ιδρυτής τους, κύριος Λαμπαδαρίου Ηρακλής. Και δεν θα μπορούσα να παραλείψω να συστήσω τον ξεχωριστό αυτό εμπνευστή στο αναγνωστικό κοινό του e-Charity.gr, αν δεν παραθέσω ως πρόλογο και το βιογραφικό του εν συντομία.

Μαριτάζια Κατσιμίγκου: Γεννηθήκατε λοιπόν στην Κατερίνη το 1988 και μεγαλώσατε στην Καβάλα. Από την ηλικία των 10, ασχολείστε συστηματικά με τον εθελοντισμό, τόσο με τη διοργάνωση όσο και με τη συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις. Σπουδάσατε κλασική φιλολογία στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στην Κομοτηνή. Είστε λάτρης των γλωσσών (γνωρίζετε αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά ενώ έχετε αρχίσει να μαθαίνω σλοβάκικα και κινέζικα) και έχετε ταξιδέψει σε διάφορα μέρη της Ευρώπης, παίρνοντας μέρος σ’ έναν πλούσιο διαπολιτισμικό διάλογο που αναμφίβολα επηρέασε τον τρόπο σκέψης σας. Από τις Εκδόσεις Σαΐτα, που δημιουργήσατε το καλοκαίρι του 2012, κυκλοφορούν σε ελεύθερη ψηφιακή μορφή τα βιβλία «Τάξη Δημιουργική με Φαντασία αρκετή» (2012), «Ο μαγικός σελιδοδείκτης» (2012) και «Χαιρετίσματα & ευχές» (2013). Ερχόμαστε λοιπόν στο… δια ταύτα… Οι εκδόσεις Σαΐτα διαθέτουν σε ελεύθερη ψηφιακή μορφή περί τα 60 βιβλία. Αλήθεια, με απλά λόγια πώς δουλεύει το σύστημα των εκδόσεων; Ενημερωθήκαμε πως ο συγγραφέας για την υλοποίηση – ηλεκτρονική έκδοση του έργου, δεν πληρώνει κανένα κόστος αλλά και δεν πληρώνεται. Όμως του παρέχετε μια πλατφόρμα Παγκόσμιας Προβολής του Έργου του. Ενδιαφέρον. Πώς γίνεται;

Ηρακλής Λαμπαδαρίου: Όλα ξεκινούν με την αποδοχή των όρων συνεργασίας και την αποστολή του έργου από τον συγγραφέα. Σε περίπτωση θετικής αξιολόγησής του, ακολουθούν: η φιλολογική επιμέλεια, οι διορθώσεις, ο σχεδιασμός εξωφύλλου, η σελιδοποίηση, η εικονογράφηση (για τα παιδικά παραμύθια, εφόσον ο συγγραφέας δεν έχει φροντίσει γι’ αυτήν), η παραχώρηση ISBN από την Εθνική Βιβλιοθήκη και η απελευθέρωσή του στον διαδικτυακό αέρα. Φροντίζουμε να το προωθήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο και να το πλαισιώσουμε από μια εφαρμογή Android, τη μετάφρασή του στα Αγγλικά και την προβολή του μέσω των ανοικτών εκδηλώσεών μας. Ο συγγραφέας δεν πληρώνει τίποτα αλλά και δεν πληρώνεται, όπως πολύ σωστά αναφέρατε. Μπορεί μάλιστα όποτε το θελήσει, να εκμεταλλευτεί εμπορικά το έργο του συνεργαζόμενος με έναν εμπορικό εκδοτικό οίκο ή μέσω αυτοέκδοσης καθώς παραμένει ο κάτοχος του περιουσιακού δικαιώματος του έργου του.

Μ.Κ.: Δεδομένου της ιδιαίτερα ισχυρά δομημένης εθελοντικής σας προσφοράς και της ιδιαίτερης ευαισθησίας σας όσον αφορά τα άτομα με ειδικές ανάγκες, υπάρχει η σκέψη τα ήδη υπάρχοντα βιβλία ψηφιακής δομής, να μεταφραστούν και να παρέχονται μελλοντικά και «σε ειδικές γλώσσες» όπως η γραφή Braille;

Η.Λ.: Ενδιαφέρουσα πρόταση και την έχουμε επεξεργαστεί ήδη. Θα ήθελα πολύ να υπάρχει το σύνολο των βιβλίων της Σαΐτας σε μορφές προσβάσιμες στα άτομα με ειδικές ανάγκες. Μέχρι στιγμής είχαμε τη χαρά να συνεργαστούμε με τον κύριο Παύλο Χατζηγιαννάκογλου και τους φοιτητές του από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, οι οποίοι επεξεργάστηκαν το μυθιστόρημα «Μια σειρά από τρομαχτικά γεγονότα» του Μίνου-Αθανάσιου Καρυωτάκη, καθιστώντας το προσβάσιμο στα άτομα με ειδικές ανάγκες και ειδικότερα στα άτομα που έχουν προβλήματα όρασης (ολική ή μερική τύφλωση), προβλήματα στην ανάγνωση ή κινητικά προβλήματα. Ευελπιστώ στην εύρεση των κατάλληλων εθελοντών οι οποίοι θα αναλάβουν αυτό το σημαντικότατο έργο.

Μ.Κ.: Τα βιβλία δική σας συγγραφής, «Τάξη Δημιουργική με Φαντασία αρκετή» (2012), «Ο μαγικός σελιδοδείκτης» (2012) και «Χαιρετίσματα & ευχές» (2013), παρέχουν ιδιαίτερα χρηστικές ιδέες για τη δημιουργία ενός ονειρεμένου σχολείου ενθάρρυνσης δεξιοτήτων. Σκέφτεστε εκτός των άλλων να τα προτείνετε σε κάποιον φορέα εξουσίας στα όρια της Ε.Ε. για χρήση των περιεχομένων τους σε ένα σχέδιο εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, π.χ. σαν σχέδια για έκδοση βιβλίων τύπου ανθολογία, αναγνωστικά;

Η.Λ.: Τα περισσότερα από τα projects που αναφέρονται στον οδηγό «Τάξη Δημιουργική με Φαντασία αρκετή», είναι ήδη γνωστά σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Comenius Assistantships. Μάλιστα σε ένα από τα projects αυτά, το «Europe Day in a Primary School in Slovakia!», συμμετείχαν ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Υγεία και την Πολιτική Καταναλωτών, κύριος John Dalli, Ευρωβουλευτές και υπάλληλοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των Γενικών Διευθύνσεων και διαφόρων αποκεντρωμένων Οργανισμών της Ε.Ε. Σε εθνικό επίπεδο, περιμένω απάντηση από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής για τη γνωμοδότησή του ώστε να αναρτηθούν τα εκπαιδευτικά βιβλία και τα παραμύθια που ταξιδεύουν με τα πολύχρωμα φτερά της Σαΐτας στη Δικτυακή Εκπαιδευτική Πύλη.

Μ.Κ.: Με αφορμή μια συγκεκριμένη σας εθελοντική δράση την 1η Δεκεμβρίου του 2009 στην εκδήλωση «AIDS DAY Πάρε φόρα Εξετάσου» υπάρχει στα σχέδια σας είτε η έκδοση ενός μικρού βιβλίου ή ακόμα ενός vivedugame προκειμένου τα παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας να ενημερωθούν ώστε κοινωνικά να μπορούν να συνδιαλλάσσονται με ασφάλεια με οροθετικά άτομα;

H.Λ.: Είμαι έτοιμος να βοηθήσω στην απελευθέρωση ενός τέτοιου e-book με ουσιαστικές και απαλλαγμένες από ανακρίβειες πληροφορίες και συμβουλές για την πρόληψη αλλά και την ασφαλή συνδιαλλαγή με οροθετικά άτομα αλλά όχι να το γράψω ή να σχεδιάσω ένα σχετικό ζωντανό εκπαιδευτικό παιχνίδι. Είναι ένα θέμα που θα πρέπει να αναπτυχθεί από ομάδα ειδικών, σωστά καταρτισμένων.

Μ.Κ.: Μετά και την προβολή της ταινίας «Mrs. Violence», οι προβολείς έχουν στραφεί στο θεματικό πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας, ακόμα και σεξουαλικής. Υπάρχει στα σχέδιά σας είτε η έκδοση ενός μικρού βιβλίου ή ακόμα ενός vivedugame προκειμένου τα παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας να ενημερωθούν ώστε να μπορούν να αναγνωρίζουν τα όποια σημάδια αυτού του είδους παραβατικής συμπεριφοράς και να προφυλάσσονται αλλά και να την καταγγέλλουν;

Η.Λ.: Και αυτό είναι ένα εξίσου σοβαρό θέμα του οποίου η ανάλυση ώστε να αναγνωρίζονται οι όποιες αποκλίνουσες συμπεριφορές και η ευαισθητοποίηση των παιδιών και των εφήβων, προϋποθέτει την ύπαρξη έμπειρων ειδικών.

Μ.Κ.: Εμμένω στην αναφορά μου στα vivedugame, καθώς ασχολείστε με τη σχεδίασή τους. Παρουσιάστε μας το σκεπτικό για τη σύλληψη και σχεδίασή τους, καθώς και τον διαδραστικό μηχανισμό που αυτά παρέχουν.

Η.Λ.: Ένα από τα ζητούμενα στην εκπαίδευση είναι η προσέλκυση του ενδιαφέροντος του μαθητή. Τα «Ζωντανά Εκπαιδευτικά Παιχνίδια» στοχεύουν σ’ αυτό μέσα από ευφάνταστα, πρωτότυπα παιχνίδια που συνδυάζουν τη γνώση με τη διασκέδαση. Παιχνίδια των οποίων η λύση χρειάζεται επιτόπια επίσκεψη από τον μαθητή, μακριά από οθόνες υπολογιστών, βιβλία και εγκυκλοπαίδειες. Ο παίκτης – μαθητής τυπώνει τις οδηγίες ή κατεβάζει την εφαρμογή Android, που αναπτύσσονται όλες αφιλοκερδώς από τον Αντώνη Πανώρη, Μηχανικό Βιομηχανικής Πληροφορικής και δημιουργό του Automon.gr, για το παιχνίδι που τον ενδιαφέρει να «ζήσει» και ξεκινάει! Η σχεδίασή τους είναι απαιτητική και χρονοβόρα αλλά το αποτέλεσμα και κυρίως οι εντυπώσεις των μαθητών, είναι η κινητήριος δύναμη για τη σχεδίαση πολλών ακόμη vivedugames!

Μ.Κ.: Παρότι γνωρίζω ότι η όλη εκδοτική σας δραστηριότητα στηρίζεται σε εθελοντική προσπάθεια μέσω ενός δικτυού εθελοντών σε όλη την Ελλάδα, επειδή είναι εξωστρεφές και ελπιδοφόρο το όλο εγχείρημα στη σημερινή μνημονιακή εποχή θα ήθελα να μου πείτε με ποιον τρόπο καλύπτετε τα απολύτως αναγκαία λειτουργικά έξοδα (συντήρηση ιστοσελίδας, ρεύμα κλπ).

Η.Λ.: Τα ελάχιστα έξοδα της Σαΐτας, όπως το κόστος για την αγορά του domain name, καλύπτονται από μένα. Το ρεύμα για τη λειτουργία του υπολογιστή και τη σύνδεση στο Διαδίκτυο, ούτως ή άλλως θα υπήρχαν και χωρίς την πτήση της Σαΐτας.

Μ.Κ.: Προσφέρετε εκτός των άλλων μέσω των ελεύθερων ψηφιακών εκδόσεων σας και μια πλατφόρμα προώθησης ποικίλων δεξιοτήτων και η παροχή εθελοντικής εργασίας στη Saita publications, παρέχει εκτός των άλλων ένα ιδεώδες σύγχρονο περιβάλλον για επαγγελματική πρακτική. Αλήθεια στο πλαίσιο της εξάμηνης πρακτικής άσκησης που έχουν στο πρόγραμμά τους Δημόσια και Ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. σας έχουν προσεγγίσει, για απορρόφηση των εκπαιδευόμενων τους σε τομείς ψηφιακών ειδικοτήτων π.χ. (video animation, γραφιστικής, δημιουργίας και συντήρησης ιστοσελίδων κλπ);

Η.Λ.: Δεν έχει γίνει κάποια κίνηση από την πλευρά τους. Αντίθετα, η κίνηση έγινε από εμάς με την αποστολή πρόσκλησης – πρότασης συνεργασίας προς τα εννιά μεγαλύτερα ιδιωτικά Ι.Ι.Ε.Κ., τον Σεπτέμβριο του 2012, χωρίς καμία απάντηση μέχρι στιγμής.

Μ.Κ.: Τα προς έκδοση βιβλία, πάντα περνούν από αξιολόγηση. Ποιοι εκ των συνεργατών σας έχουν επιφορτιστεί με το έργο αυτό και δεν ερωτώ να μου τους αναφέρετε ονομαστικά, αλλά με ποια ιδιότητα κάνουν την όποια αξιολόγηση;

Η.Λ.: Όπως και στους έντυπους εκδοτικούς οίκους, είναι απαραίτητη η αξιολόγηση, γιατί παρότι έργα ελπιδοφόρα, με μηνύματα ή άξια γραφή, υπάρχουν πλείστα, είναι πρακτικά αδύνατον να μη γίνει κάποιος διαχωρισμός ή να μην υπάρξει πρόγραμμα εκδοτικό. Την υποκειμενικότητα της όποιας αξιολόγησης προσπαθούμε να την αμβλύνουμε αξιοποιώντας συνεργάτες με πείρα στη γραφή και την εκφορά του γραπτού λόγου.

Μ.Κ.: Πόσος είναι ο χρόνος «επώασης» κατά μέσον όρο από τη θετική αξιολόγηση μέχρι την ψηφιακή έκδοση κάθε έργου;

Η.Λ.: Δεν μπορεί να υπολογιστεί ο χρόνος αυτός καθώς επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες μεταξύ των οποίων: η συχνότητα ελέγχου της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας από τους συγγραφείς και τους συνεργάτες μας, η φροντίδα για την εικονογράφηση του έργου ή η αποστολή εξωφύλλου ή πρότασης για αυτό από τους ίδιους τους συγγραφείς.

Μ.Κ.: Πολλές φορές η εικονογράφηση των παιδικών βιβλίων είναι πραγματικά ονειρεμένη, με σπάνια εικαστική αξία. Έχουν δικαίωμα τα σχέδιά τους, οι συνεργάτες σας εικαστικοί, να τα εκθέσουν και υπό μορφή πινάκων σε γκαλερί ή άπαξ και κοσμούν κάποια Ελεύθερη ψηφιακή σας έκδοση δεν μπορούν να αναπαραχθούν σε άλλη μορφή;

Η.Λ.: Όπως και με το έργο του κάθε συγγραφέα που συνεργάζεται με τη Σαΐτα, έτσι και με τους εικονογράφους, τους ανήκει χωρίς προϋποθέσεις και περιορισμούς. Οι άδειες Creative Commons με τις οποίες διανέμουμε τα έργα μας είναι από τις πλέον κατάλληλες καθώς συνάδουν απόλυτα με το όραμα της Σαΐτας.

Μ.Κ.: Οι μελλοντικοί σας συνεργάτες, συνδημιουργοί στα vivedugames παρέχουν φυσικά το έργο τους επίσης όπως και οι συγγραφείς σε Ελεύθερη Ψηφιακή Έκδοση μέσω των αδειών creative commons. Εάν κάποιος εκ των δημιουργών μελλοντικά σταδιοδρομήσει κάνοντας μια Διεθνή καριέρα σε άλλη καθαρά εμπορική εταιρία και μετά από 20 χρόνια θελήσει σε κάποια retrospective για το σύνολο του έργου δωρεάν να προσφέρει σε dvd αναπαραγωγή των έργων του που είχε εκδώσει στον φορέα σας αυτό είναι επιτρεπτό, τι ορίζουν οι άδειές creative commons;

Η.Λ.: Ναι, φυσικά και μπορεί να το κάνει! Με τις άδειες Creative Commons ο συγγραφέας παραμένει ο πραγματικός κάτοχος του περιουσιακού δικαιώματος του έργου του και μπορεί να αλλάξει οποιαδήποτε στιγμή την άδεια με την οποία διανέμει το έργο του. Ένα βιβλίο που κυκλοφορεί, για παράδειγμα, με την άδεια «CC Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0», μπορεί να κυκλοφορήσει αργότερα με το Copyright (σε ενδεχόμενη συνεργασία του συγγραφέα με έναν εμπορικό εκδοτικό οίκο). Όμως όσα αντίτυπα, έντυπα ή ψηφιακά, μοιράστηκαν με την άδεια CC, όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορούν να ανακληθούν.

Μ.Κ.: Σας ευχαριστούμε θερμά για την λεπτομερή αυτή παρουσίαση του Εκδοτικού Οίκου Σαΐτα και ευχόμαστε να συνεχίσουν οι σκέψεις και οι οραματισμοί των συγγραφέων να πετούν ελεύθερα στην ανοιχτή εμπνευστική πύλη των Ελεύθερων Εκδόσεών σας.

Η.Λ.: Εγώ σας ευχαριστώ για την αγάπη και την εμπιστοσύνη με την οποία εσείς και το e-Charity.gr αγκαλιάζετε τέτοιες φιλότιμες προσπάθειες.

info: Τις Εκδόσεις Σαΐτα μπορείτε να επισκεφθείτε στην ιστοσελίδα τους / Ακολουθήστε αναλυτικά τις Εκδόσεις: Pinterest
[Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε αρχικά εδώ]